Słowo mediacja pochodzi od greckiego słowa medos, czyli „pośredniczący, neutralny, nie przynależny do żadnej ze stron”. Obecnie pojęcie mediacja określane jest jako dobrowolne i poufne porozumiewanie się stron będących w konflikcie w obecności bezstronnego, akceptowalnego i neutralnego mediatora.
Mediacja pomimo, że nie jest postępowaniem sądowym przebiega według określonej procedury, która zapewnia procesowi mediacji uporządkowany przebieg. Mediator w swojej pracy kieruje się określonymi zasadami i regułami, które pozwalają mu na odpowiednie zarządzanie całym procesem mediacji.
Dzisiaj chciałbym powiedzieć kilka słów o fundamentalnych zasadach rządzących mediacją. Pierwszą i wydaje mi się, że najważniejszą zasadą jest zasada dobrowolności mediacji. Dobrowolność oznacza, że strony przystępują do mediacji z własnej woli i w dobrej wierze. Sam mediator nie może stosować żadnych form nacisku (presji) na którąkolwiek ze stron. Mediator zobowiązany jest do poinformowania stron o możliwości rezygnacji z mediacji na każdym jej etapie. Myślę, że ta zasada jest jedną z dużych zalet jakie płyną z mediacji. W sądzie bowiem niejednokrotnie uczestniczy się w procesie nie z własnej woli, a z przymusu – występując w charakterze pozwanego. W procesie mediacji biorą udział tylko strony, które chcą się porozumieć i zażegnać spór. Ponadto strony te chcą samodzielnie znaleźć (wypracować) najkorzystniejsze dla nich w danej chwili rozwiązanie sporu. Nie chcą zdawać się na rozstrzygnięcie ich sporu przez podmiot trzeci niezwiązany zupełnie z ich sprawą np. sąd.
Drugą ważną zasadą mediacji jest poufność mediacji, która oznacza, że wszelkie informacje ujawnione w trakcie mediacji są poufne i nie mogą być przekazywane żadnej instytucji ani osobie prywatnej. Zasada ta odnosi się również do sposobu postępowania z wszelkiego rodzaju dokumentacją dotyczącą postepowania mediacyjnego. Ma istotne praktyczne znaczenie, bowiem stronom sporu niejednokrotnie zależy na tym aby informacje na temat ich sporu nie wychodziły na światło dzienne. Nikt nie lubi gdy niewygodne informacje o samym sporze, jego przyczynach, a niejednokrotnie o sytuacji osobistej czy finansowej trafiają do jego otoczenia. Dotyczy to w równym stopniu spraw pomiędzy przedsiębiorcami jak i spraw pomiędzy osobami prywatnymi. Takie ryzyko istnieje w postępowaniu przed sądem np. co do zasady de facto każdy może być obecny na sprawie sądowej w charakterze publiczności. Wynika to z faktu, że rozprawy sądowe są co do zasady jawne.
Kolejne dwie zasady bezstronności i neutralności dotyczą w zasadzie osoby mediatora. Zasada bezstronności oznacza, że strony mają zapewnione w trakcie mediacji równe prawa i są traktowane jednakowo przez mediatora. Bezstronność mediatora przejawia się również w tym, że nie podejmuje się on prowadzenia postępowania mediacyjnego, jeśli którakolwiek ze stron jest/była z nim spokrewniona lub pozostaje/pozostawała z nim w innych związkach lub zależnościach.
Z kolei neutralność mediatora polega na tym, że mediator pozostaje neutralny wobec przedmiotu sporu. Nie narzuca stronom własnych rozwiązań, nawet wtedy gdy według niego byłyby one najkorzystniejsze dla stron. Neutralność dotyczy również miejsca prowadzenia mediacji. Miejsce prowadzenia mediacji stwarza klimat do rozmów, nie powinno stwarzać przewagi dla jednej ze stron np. gdy rozmowy odbywają się w gabinecie jednej z stron. Jeżeli już mediacja jest prowadzona u jednej ze stron to powinna odbywać się np. w sali konferencyjnej. Te dwie zasady w istocie mają zapewnić równowagę stron (której nie może zaburzać zachowanie mediatora) oraz zagwarantować stronom możliwość wypracowania najlepszego dla nich porozumienia.
Ostatnią zasadą mediacji jest akceptowalność. Strony mediacji wyrażają zgodę na osobę mediatora oraz zasady i reguły mediacji (mają charakter bardziej techniczno-organizacyjny). W razie braku zgody na osobę mediatora strony mają prawo do zmiany mediatora. Zasady i reguły mediacji mediator powinien uzgodnić ze stronami na początku mediacji, a ich akceptacja powinna być potwierdzona przez strony mediacji.
Pozdrawiam serdecznie 🙂
Miłego dnia 🙂